ERFGOED – Restauratie en herbestemming Liermolen
Wat houden de werken in?
In samenwerking met Arch & Teco, het MOT, het Agentschap voor Onroerend Erfgoed, Brabantse Kouters en het Water-Land-Schap, wenst de gemeente de restauratie en herbestemming van de Liermolen te realiseren.
Tijdelijke maatregelen
Tijdens de werken wordt de werfzone volledig afgesloten voor gemotoriseerd verkeer, wandelaars,
fietsers en bezoekers. Om veiligheidsredenen is toegang tot de werfzone niet toegestaan.
Volgende fiets- en wandelroutes worden hierdoor geïmpacteerd:
Fietsroute: Vier Dorpen Route
Wandelroutes: Maalbeekwandeling en Grimbergse Kapellen wandelpad.
Een omleiding voor deze routes wordt voorzien langs de Borrestraat – Steenpoeldreef – Vorststraat.
Zie ook de bijlage onderaan op deze pagina.
In 2021 vroeg de gemeente Grimbergen een subsidie aan bij het Agentschap voor Onroerend Erfgoed voor de restauratie en herbestemming van de Liermolen.
Deze werken omvatten hoofdzakelijk:
- Creëren van toegankelijke, vleermuisvriendelijke tentoonstellingsruimte;
- Inrichten van een toeristische balie in de schuur;
- Herinrichten van het leslokaal en een trekkershut in de oude stallingen;
- Herinrichten van de voormalige molenaarswoning als vakantieverblijf;
- Herinrichten van het café;
- Vervangen van de bestaande technieken;
- Isoleren van daken en plaatsen nieuw buitenschrijnwerk;
- Vergroenen en toegankelijker maken van het erf;
- Uitvoeren van archeologisch onderzoek op het terrein.
Op de site van de Liermolen was reeds een tentoonstellingsruimte, leslokaal, een woning en een café aanwezig. De woning staat echter sinds geruime tijd leeg en het werd steeds moeilijker een uitbater voor het café te vinden. De verouderde infrastructuur bemoeilijkte ook de werking van het MOT. Daarom vat de gemeente restauratiewerken en herinrichtingswerken aan die de aantrekking van de site zullen opwaarderen.
Plaatselijke fauna en flora
In de schuur van de Liermolen zijn vleermuizen aanwezig. De nieuwe tentoonstellingsruimte wordt daarom vleermuisvriendelijk ingericht. Zo worden enkele in- en uitvliegopeningen voorzien en wordt het dak van de schuur niet geïsoleerd. Er wordt gewerkt met een box-in-box-systeem voor de tentoonstelling.
In samenwerking met Water-Land-Schap en Brabantse Kouters wordt ook rekening gehouden met de biodiversiteit door het erf te vergroenen en van lokale, biodiverse beplantingen te voorzien. Daarbij wordt ook de regenwateropvang verbeterd door regenwaterputten en enkele poelen aan te leggen op het erf.
Toekomst
De laatste bouwkundige ingrepen dateren van 1977 en zijn zichtbaar verouderd. Naast de herstelling van lekke daken en regenwaterafvoer is er nood aan meer basiscomfort en toegankelijkheid. We integreren daarbij duurzame oplossingen voor onder meer afval- en regenwaterverwerking en energiebesparing.
Enkele gebouwen krijgen een toeristische invulling. Bij die herbestemming worden de aanwezige erfgoedwaarden zorgvuldig bewaard, hersteld en versterkt. Vlaanderen reserveert voor dit project een budget van meer dan een half miljoen euro. Dankzij die steun kunnen we de site grondig aanpakken in zijn totaliteit.
Het café wordt vernieuwd. Het terras wordt volledig heraangelegd. Het bakstenen labyrint moet wijken om meer flexibele zitplaatsen te creëren. Na de restauratie wordt een nieuwe concessiehouder aangesteld.
Het huidige molengebouw stamt uit de 17de en 18de eeuw. Het is opgetrokken uit rode baksteen en bleke natuursteen, maar was oorspronkelijk helemaal witgekalkt. Die aanblik zullen we in ere herstellen.
Historiek
De Liermolen is een voormalige watergraanmolen van de abdij van Grimbergen gelegen ten noorden van het dorpscentrum, op de noordelijke oever van de Maalbeek en beschermd als monument sinds 1980. Het woon- en molenhuis met aanpalende stal klimmen op tot de 17de eeuw, werden aangepast in de tweede helft van de 18de eeuw en in de loop van de 19de eeuw uitgebreid met hoevegebouwen. Vandaag is het een U-vormig geheel bestaande uit losse bestanddelen en een afgelegen bakhuis.
Oorspronkelijk was de watermolen eigendom van de adellijke familie van Lier die hun heerlijkheid hadden in het gehucht Heyenbeek. Zij verkochten de molen in 1341 of 1342 aan de abdij die er eigenaar van bleef tot het einde van de 18de eeuw. Toen confisqueerden de Fransen het goed en verkochten het openbaar. In 1843 werd de familie d'Overschie eigenaar tot de jaren 1950. De molen werd bewoond tot 1971 en een jaar later door de gemeente aangekocht. Gemeente Grimbergen is nog steeds eigenaar.
Maalbeekvallei
De Liermolen ligt binnen de contouren van de Maalbeekvallei, die is geregistreerd als beschermd dorpsgezicht, landschapsatlasrelict en landschappelijk geheel. Voor de Maalbeekvallei werd ook een beheersplan opgemaakt.